Escyna (wyciąg z kasztanowca) będąca głównym aktywnym składnikiem wyciągu z kasztanowca zwyczajnego
(Aesculus hippocastanum), odgrywa kluczową rolę w terapii pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną. Dzięki swoim właściwościom przeciwobrzękowym, przeciwzapalnym i uszczelniającym naczynia krwionośne wpływa korzystnie na układ
naczyniowy.
Mechanizm działania escyny
Escyna, główny aktywny składnik kasztanowca zwyczajnego, działa wielokierunkowo w terapii przewlekłej niewydolności żylnej. Jej podstawowy mechanizm polega na zmniejszaniu przepuszczalności naczyń włosowatych poprzez stabilizację błon komórkowych śródbłonka. Dzięki temu ogranicza ona przenikanie osocza do przestrzeni pozanaczyniowej, co skutecznie zapobiega powstawaniu obrzęków — jednego z kluczowych objawów niewydolności żylnej.
Dodatkowo escyna wykazuje silne właściwości przeciwzapalne, m.in. poprzez hamowanie aktywności enzymów takich jak hialuronidaza i elastaza, które są odpowiedzialne za degradację macierzy pozakomórkowej oraz osłabienie struktury naczyń krwionośnych. W rezultacie wzmacnia ściany żył, zwiększając ich elastyczność i odporność na uszkodzenia mechaniczne, a także chroni przed nadmiernym rozszerzaniem się naczyń pod wpływem wzrostu ciśnienia żylnego.
Substancja ta poprawia również tonus żylny, czyli napięcie ścian żył, co sprzyja efektywniejszemu odpływowi krwi z kończyn dolnych i zmniejsza zastój żylny — główną przyczynę rozwoju żylaków oraz uczucia ciężkości nóg.
Kolejnym istotnym działaniem escyny jest poprawa mikrokrążenia, co prowadzi do lepszego dotlenienia i odżywienia tkanek. Ma to szczególne znaczenie w zapobieganiu powikłaniom niewydolności żył, takim jak owrzodzenia podudzi. Dodatkowo escyna wykazuje łagodne działanie przeciwzakrzepowe – zmniejsza lepkość krwi oraz hamuje nadmierną agregację płytek krwi, co może ograniczać ryzyko zakrzepicy żylnej.
Skuteczność kliniczna
Wyniki badań klinicznych potwierdzają skuteczność escyny w łagodzeniu objawów przewlekłej niewydolności żylnej, takich jak obrzęki, bóle i skurcze nóg oraz uczucie ciężkości. Regularne stosowanie preparatów zawierających escynę — zarówno doustnych, jak i miejscowych (np. w formie żeli) — może istotnie poprawić komfort życia pacjentów. Escyna uznawana jest za bezpieczny i efektywny składnik terapii PNŻ, a jej działanie może być wzmacniane poprzez połączenie z innymi substancjami o działaniu flebotropowym, takimi jak diosmina czy rutyna.
Podsumowanie mechanizmu działania escyny:
- Zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych i uszczelnia ich ściany
- Działa przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo
- Poprawia napięcie ścian żył i wspomaga odpływ krwi
- Zmniejsza uczucie ciężkości nóg
- Wspiera mikrokrążenie i działa łagodnie przeciwzakrzepowo
Dawkowanie:
100–300 mg escyny dziennie (zgodnie z zaleceniami producenta i lekarza)
Badania kliniczne i przeglądy systematyczne:
- Pittler, M.H., & Ernst, E. (2004). Horse chestnut seed extract for chronic venous insufficiency.
Cochrane Database of Systematic Reviews, Issue 1.
DOI: 10.1002/14651858.CD003230.pub2 - Siebert, U., et al. (2002). Effectiveness and cost-effectiveness of Horse chestnut seed extract in chronic venous insufficiency.
Pharmacoeconomics, 20(6), 453–463.
DOI: 10.2165/00019053-200220060-00001 - Sirtori, C.R. (2001). Aescin: pharmacology, pharmacokinetics and therapeutic profile.
Pharmacological Research, 44(3), 183–193.
DOI: 10.1006/phrs.2001.0847 - Dudek-Makuch, M., & Studzińska-Sroka, E. (2015). Horse chestnut – efficacy and safety in chronic venous insufficiency: an overview.
Herba Polonica, 61(4), 5–14.
DOI: 10.1515/hepo-2015-0024 - Mills, S., & Bone, K. (2000). Principles and Practice of Phytotherapy: Modern Herbal Medicine.
Churchill Livingstone
