Wprowadzenie
Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) to przewlekła i postępująca choroba dotycząca układu naczyniowego kończyn dolnych. Dotyka około 30–50% populacji dorosłych w krajach rozwiniętych, przy czym częstość rośnie z wiekiem, otyłością oraz w przypadku długotrwałego unieruchomienia [1]. Choć klasyczne objawy – obrzęki, uczucie ciężkości, ból – ujawniają się z czasem, patofizjologiczne zmiany w obrębie mikrokrążenia zaczynają się znacznie wcześniej. W tym kontekście wdrożenie działań profilaktycznych jeszcze przed pojawieniem się objawów staje się bardzo ważnym elementem w redukowaniu ryzyka rozwoju niewydolności oraz poprawie jakości życia. W załączonym dla Was tekście chciałem przedstawić rolę suplementacji oraz składników bioaktywnych (takimi jak diosmina, escyna, rutyna, witamina C, ekstrakt z winorośli), a także pokazać Wam jak ważne jest długoterminowe, całoroczne wsparcia układu naczyniowego.
Mikrokrążenie – fundament zdrowia żył
Mikrokrążenie, czyli sieć najmniejszych naczyń krwionośnych, odgrywa kluczową rolę w wymianie gazów, substancji odżywczych i produktów przemiany materii między krwią a tkankami. W przebiegu niewydolności żylnej zaburzenia w mikrokrążeniu pojawiają się jako jedne z pierwszych. Pod wpływem przewlekle podwyższonego ciśnienia żylnego dochodzi do rozciągnięcia naczyń włosowatych, zwiększonej przepuszczalności śródbłonka oraz migracji komórek zapalnych. To skutkuje przewlekłym stanem zapalnym i postępującą degeneracją ścian naczyń oraz otaczających je tkanek . [1]. Najłatwiej można to rozpoznać jako zmiana jakości skóry w dolnych partiach nóg.
Dlaczego latem objawy PNŻ się nasilają?
Problem ten dokładnie opisałem we wcześniejszym moich tekście. Jeżeli macie ochotę zgłębić temat zapraszam Was do lektury.
Tutaj wytłumaczę w skrócie ten problem.
Wysoka temperatura powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co u osób z PNŻ skutkuje zwiększonym gromadzeniem się krwi w kończynach dolnych. Objawia się to uczuciem ciężkości, bólem, a w zaawansowanych przypadkach także nasilonymi obrzękami. Dodatkowo, ciepło sprzyja nasileniu stanu zapalnego oraz degradacji struktury śródbłonka [2]. Pacjenci często zauważają pogorszenie komfortu życia w miesiącach letnich, co czyni zimny okres wiosenny kluczowym momentem dla rozpoczęcia terapii wspierającej.
Składniki wspierające mikrokrążenie i ścianę naczyń
– Diosmina: Flawonoid o silnym działaniu przeciwzapalnym i przeciwobrzękowym, zmniejszający przepuszczalność naczyń i zwiększający ich napięcie [3].
– Escyna: Składnik pozyskiwany z kasztanowca, poprawiający elastyczność ściany naczyniowej i redukujący wysięk osoczowy [4].
– Rutyna: Silny antyoksydant, który dodatkowo wzmacnia ściany naczyń włosowatych i poprawia ich szczelność.
– Kwas askorbinowy (witamina C): Uczestniczy w syntezie kolagenu, niezbędnego do utrzymania integralności naczyń.
– Ekstrakt z liści winorośli: Źródło antocyjanów i tanin działających uszczelniająco na kapilary oraz przeciwzapalnie.
Dlaczego suplementację należy wdrożyć przed wystąpieniem objawów niewydolności żylnej ?
Wdrożenie suplementacji w okresie bezobjawowym, szczególnie wczesną wiosną, może przeciwdziałać sezonowemu pogorszeniu stanu żył. Profilaktyczne działanie składników aktywnych wzmacnia mikrokrążenie, zapobiega przewlekłemu stanowi zapalnemu i przygotowuje układ naczyniowy na przeciążenie cieplne [5]. Działania takie mają również większą skuteczność niż interwencje podejmowane dopiero w fazie zaawansowanych objawów.
Długoterminowe wsparcie – klucz do skuteczności
Przewlekła niewydolność żylna jak nazwa wskazuje jest patologią przewlekła i postępująca. Z tego powodu działania lecznicze i profilaktyczne, w tym suplementacja, powinny być prowadzone stale. Długoterminowe stosowanie bioflawonoidów wykazuje potwierdzone bezpieczeństwo oraz zmniejszenie nawrotów objawów takich jak obrzęki, skurcze nocne czy uczucie zmęczenia nóg [3,4].
Rola stanu zapalnego i stresu oksydacyjnego w PNŻ
Wspólnym mianownikiem wielu objawów PNŻ, a także ich progresji, jest przewlekły stan zapalny oraz stres oksydacyjny. W wyniku zaburzenia odpływu żylnego dochodzi do aktywacji leukocytów, produkcji cytokin prozapalnych (IL-1, IL-6, TNF-α) oraz zwiększenia ekspresji cząsteczek adhezyjnych na śródbłonku naczyń. Wspomniane mechanizmy prowadzą do nacieku komórek zapalnych w tkankach okołonaczyniowych, a w konsekwencji do dalszego uszkodzenia naczyń.
Stres oksydacyjny, czyli zaburzenie równowagi między wolnymi rodnikami tlenowymi (ROS) a zdolnością organizmu do ich neutralizacji, dodatkowo pogłębia uszkodzenia ściany naczyniowej. Komórki śródbłonka ulegają dysfunkcji, co przekłada się na zwiększoną przepuszczalność naczyń oraz zaburzenie regulacji napięcia naczyniowego.
W badaniach przedklinicznych i klinicznych wykazano, że suplementacja składnikami o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym (jak flawonoidy, witamina C, polifenole) prowadzi do zmniejszenia markerów stanu zapalnego i poprawy klinicznej u pacjentów z PNŻ.
Składniki aktywne o udowodnionym działaniu
W przeglądzie systematycznym Belcaro i wsp. wykazano, że stosowanie diosminy prowadziło do znacznej poprawy objawów u pacjentów z przewlekłą niewydolnością żylną – redukcji obrzęków, uczucia ciężkości nóg i bólu (Belcaro G, 2015). Co istotne, działanie diosminy było zauważalne już po 2 tygodniach stosowania, a efekt utrzymywał się przy dłuższej suplementacji.
Podobnie escyna, jako główny składnik aktywny wyciągu z kasztanowca, wykazuje działanie przeciwzapalne, zmniejszające przepuszczalność naczyń i zapobiegające powstawaniu wysięków. W metaanalizie obejmującej 17 randomizowanych badań klinicznych wykazano, że stosowanie wyciągu z kasztanowca było istotnie skuteczniejsze niż placebo w zmniejszaniu objętości kończyn dolnych (Pittler MH, 2012).
Rutyna, flawonoid z grupy flawonoli, działa synergistycznie z witaminą C, zmniejszając przepuszczalność naczyń kapilarnych oraz zwiększając ich odporność na uszkodzenia. Rutyna wykazuje również działanie przeciwzakrzepowe oraz wspomagające funkcję limfatyczną.
Ekstrakt z winorośli, bogaty w proantocyjanidyny, jest skutecznym antyoksydantem o działaniu stabilizującym kolagen naczyń krwionośnych. W badaniach wykazano poprawę mikrokrążenia i zmniejszenie subiektywnego dyskomfortu u pacjentów z objawami PNŻ już po 4 tygodniach stosowania.
Psychologiczny wymiar dolegliwości żylnych
Nie bez znaczenia jest także wpływ objawów PNŻ na jakość życia. Przewlekły dyskomfort, obrzęki i uczucie ciężkości nóg wpływają na ograniczenie aktywności fizycznej, zaburzenia snu oraz nastroju. Pacjenci często zgłaszają frustrację i rezygnację z codziennych aktywności, co może prowadzić do wtórnej izolacji społecznej.
Badania wykazują, że kompleksowa interwencja – łącząca suplementację, edukację pacjenta, kompresjoterapię oraz zmiany stylu życia i leczenia zabiegowego – wpływa pozytywnie nie tylko na parametry fizjologiczne, ale również na samopoczucie psychiczne pacjentów.
Strategia całoroczna – od edukacji do profilaktyki
Zamiast sezonowego reagowania na zaostrzenia objawów latem, skuteczniejszym podejściem jest wdrożenie całorocznego protokołu profilaktycznego. Składa się on z kilku filarów:
1. Zwiększenie świadomości na temat problem jakim jest PNŻ.
2. Regularne stosowanie suplementacji poprawiającej mikrokrążenie.
3. Monitorowanie masy ciała i wskaźnika BMI.
4. Ruch i gimnastyka żył (np. ćwiczenia pompowe stóp).
5. Noszenie kompresji profilaktycznej w sytuacjach zwiększonego ryzyka (np. podróże samolotem, długie stanie).
Podejście to nie tylko zmniejsza ryzyko progresji choroby, ale także pozwala na długofalową kontrolę objawów.
Domowe sposoby wspierania zdrowia żylnego
– Regularna aktywność fizyczna: spacery, pływanie, nordic walking.
– Unikanie gorących kąpieli i saun.
– Spanie z uniesionymi nogami.
– Noszenie pończoch uciskowych.
– Zbilansowana dieta bogata w antyoksydanty i błonnik.
– Unikanie długotrwałego stania i siedzenia.
– Samodzielny masaż limfatyczny i stosowanie chłodzących żeli z naturalnymi wyciągami.
Z perspektywy klinicznej, zaleca się traktowanie suplementacji nie jako interwencji objawowej, ale jako elementu trwałego wsparcia naczyniowego. Stosowanie składników takich jak diosmina, rutyna, escyna czy antocyjanidyny może być bezpieczne i skuteczne nawet przez wiele miesięcy. Suplementację warto wdrażać u pacjentów już na etapie uczucia ciężkości nóg, zwłaszcza przed sezonem letnim, gdy objawy mają tendencję do nasilania się.
Konieczne jest także edukowanie pacjentów o roli stylu życia, kompresji i nawodnienia, ponieważ tylko zintegrowane działania
Bibliografia
[1] Schmid-Schönbein GW. Microvascular aspects of venous hypertension. Angiology. 2000;51(1):43–51.
[2] Loma Linda University Health. How to ease your varicose vein symptom flare-ups in summer heat. 2021.
[3] Belcaro G, et al. Diosmin in the treatment of chronic venous insufficiency: a review. Angiology. 2015;66(1):48–57.
[4] Pittler MH, Ernst E. Horse chestnut seed extract for chronic venous insufficiency. Cochrane Database Syst Rev. 2012;CD003230.
[5] Bergan JJ, et al. Chronic venous disease. N Engl J Med. 2006;355:488–98.
