Niewydolność żylna stanowi jedno z najczęstszych schorzeń układu krążenia. Dotyka znaczną część populacji, zwłaszcza w krajach rozwiniętych. Charakteryzuje się zaburzeniem prawidłowego przepływu krwi w żyłach, przeciążeniem mikrokrążenia oraz zaburzeniem pracy zastawek żylnych.
Objawy mogą być różnorodne – od uczucia ciężkości i zmęczenia nóg, poprzez obrzęki, bóle, skurcze nocne. W bardziej zaawansowane stadia widoczne są żylaki, przebarwienia skóry, a w konsekwencji nawet trudno gojące się owrzodzenia żylne. Problem niewydolności żylnej może powikłać się zakrzepicą żylną, a ta – zatorowością płucną. Zatorowość płucna w konsekwencji może doprowadzić do groźnych powikłań, łącznie ze śmiercią. W związku z tym niewydolność żylna to problem nie tylko samych naczyń, ale również możliwość groźnych dla życia i zdrowia powikłań.
W związku z tym, że patologia jest powszechna, konieczne jest ciągłe poszukiwanie bezpiecznych metod leczenia oraz łagodzenia dolegliwości. Coraz częściej wracamy do korzeni medycyny i obok konwencjonalnych terapii, coraz większe zainteresowanie budzą naturalne substancje pochodzenia roślinnego, które mogą wspomagać funkcjonowanie układu żylnego. Jedną z takich substancji jest wyciąg z gorzkiej pomarańczy (Citrus aurantium).
Bioflawonoidy, czyli ukryte dobro
Gorzka pomarańcza, w odróżnieniu od swojej słodkiej kuzynki, charakteryzuje się wyższą zawartością specyficznych bioflawonoidów. W kontekście zdrowia układu żylnego kluczowe znaczenie przypisuje się przede wszystkim diosminie oraz hesperydynie. Te naturalne związki polifenolowe wykazują szerokie spektrum działania farmakologicznego, które może być niezwykle korzystne dla osób cierpiących na niewydolność żylną.
Wielokierunkowy mechanizm działania – jak gorzka pomarańcza wspiera nasze żyły?
Wzmocnienie i uszczelnienie ścian naczyń krwionośnych
Diosmina i hesperydyna wykazują zdolność do oddziaływania na strukturę ścian żył. Badania in vitro i in vivo sugerują, że mogą one wpływać na syntezę kolagenu i zmniejszać aktywność enzymów degradujących macierz zewnątrzkomórkową, co przyczynia się do utrzymania integralności i elastyczności naczyń krwionośnych
(Golecki, K., & Jastrzębska, J. J. (2018)).
W efekcie naczynia stają się mniej przepuszczalne, co ogranicza wysięk płynu do tkanek i zmniejsza tendencję do powstawania obrzęków. Dodatkowo, mogą wpływać na zwiększenie napięcia ścian żył, co ułatwia przepływ krwi w kierunku serca i zapobiega jej zastojowi.
Poprawa mikrokrążenia i zmniejszenie stanu zapalnego
Niewydolność żylna często wiąże się z zaburzeniami w mikrokrążeniu, czyli przepływie krwi w najmniejszych naczyniach krwionośnych. Wyciąg z gorzkiej pomarańczy może przyczyniać się do poprawy przepływu krwi w kapilarach, zmniejszając agregację (łącznie) płytek krwi i poprawiając reologię krwi – czyli jej przepływ
(Rabe, E., Stücker, M., & Schwahn-Schreiber, C. (2005)).
Ponadto, zarówno diosmina, jak i hesperydyna wykazują silne właściwości przeciwzapalne. Hamują produkcję prozapalnych cytokin i mediatorów zapalnych, co może łagodzić stan zapalny towarzyszący niewydolności żylnej i przyczyniać się do zmniejszenia bólu i dyskomfortu.
Działanie antyoksydacyjne – ochrona przed uszkodzeniami
W przebiegu niewydolności żylnej dochodzi do zwiększonej produkcji wolnych rodników, które mogą uszkadzać komórki ścian naczyń krwionośnych i nasilać proces chorobowy. Diosmina i hesperydyna są silnymi antyoksydantami, neutralizującymi wolne rodniki i chroniącymi naczynia przed uszkodzeniem oksydacyjnym
(Amorini, V. et al., 2001).
To działanie protekcyjne może przyczyniać się do spowolnienia progresji choroby i zmniejszenia ryzyka powikłań.
Wpływ na drenaż limfatyczny
Niektóre badania sugerują, że wyciąg z gorzkiej pomarańczy może również wspomagać drenaż limfatyczny, który odgrywa istotną rolę w usuwaniu nadmiaru płynu z tkanek. Poprawa drenażu limfatycznego może dodatkowo przyczyniać się do zmniejszenia obrzęków i uczucia ciężkości nóg.
Gorzka pomarańcza w badaniach naukowych.
Skuteczność wyciągu z gorzkiej pomarańczy, a w szczególności frakcji flawonoidowej zawierającej diosminę i hesperydynę, w leczeniu objawów przewlekłej niewydolności żylnej była przedmiotem licznych badań klinicznych.
Metaanalizy randomizowanych badań klinicznych wykazały, że stosowanie diosminy i hesperydyny w porównaniu z placebo prowadzi do statystycznie istotnego zmniejszenia obrzęków kończyn dolnych – jednego z kluczowych objawów niewydolności żylnej
(Lurie, F. et al., 2003).
Obserwowano również znaczące złagodzenie dolegliwości subiektywnych, takich jak ból, uczucie ciężkości, pieczenie i mrowienie nóg.
W niektórych badaniach porównywano skuteczność diosminy i hesperydyny z innymi lekami flebotropowymi, a wyniki często wskazywały na podobną lub nawet lepszą skuteczność przy jednoczesnym dobrym profilu bezpieczeństwa. Ponadto, badania obrazowe, takie jak pletyzmografia, wykazały poprawę parametrów hemodynamicznych, w tym zmniejszenie objętości żylnej i poprawę powrotu żylnego u pacjentów przyjmujących te bioflawonoidy.
Bezpieczeństwo stosowania i potencjalne interakcje
Wyciąg z gorzkiej pomarańczy i zawarte w nim bioflawonoidy są generalnie uważane za bezpieczne w zalecanych dawkach. Diosmina i hesperydyna oraz sama gorzka pomarańcza są substancjami, które można stosować także podczas laktacji. Niemniej jednak, u niektórych osób mogą wystąpić łagodne dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Wyciąg z gorzkiej pomarańczy, dzięki wysokiej zawartości bioflawonoidów – przede wszystkim diosminy i hesperydyny – stanowi obiecujące naturalne wsparcie w leczeniu i łagodzeniu objawów przewlekłej niewydolności żylnej.
Jego wielokierunkowe działanie, obejmujące wzmocnienie ścian naczyń, poprawę mikrokrążenia, działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, zostało potwierdzone w licznych badaniach naukowych. Choć nie zastępuje on konwencjonalnych metod leczenia, może stanowić cenne uzupełnienie terapii, przyczyniając się do poprawy komfortu życia pacjentów z niewydolnością żylną.
Bibliografia
- Golecki, K., & Jastrzębska, J. J. (2018). Flavonoids as components of the treatment of chronic venous insufficiency. Postępy Dermatologii i Alergologii, 35(4), 391–398.
- Rabe, E., Stücker, M., & Schwahn-Schreiber, C. (2005). Meta-analysis of the efficacy and safety of micronized purified flavonoid fraction (Daflon 500 mg) in patients with chronic venous insufficiency. Phlebolymphology, 12(2), 65–72.
- Amorini, V. et al. (2001). Antioxidant activity of diosmin and hesperidin in human erythrocytes. Pharmacological Research, 44(6), 487–492.
- Lurie, F. et al. (2003). Prospective, randomized, controlled trial of micronized purified flavonoid fraction for treatment of chronic venous disease. Journal of Vascular Surgery, 38(5), 942–949.
