Dlaczego wyroby uciskowe są korzystne, a zwykłe obcisłe ubrania nie
Stosowanie wyrobów uciskowych budzi wiele kontrowersji. Wiele osób nie ma wiedzy o tym, czym są, jakie są ich typy oraz jak i kiedy powinny być stosowane. Jest to zaskakujące, ponieważ są jednymi z bardziej przebadanych składowych procesu leczenia i profilaktyki niewydolności żylnej.
W związku z tymi niejasnościami postanowiłem w sposób merytoryczny przygotować wyczerpujący materiał na ten temat. Koniecznie w komentarzach na Instagramie pod postem dajcie mi znać, co myślicie.
Czym są wyroby uciskowe i jak działają
Wyroby uciskowe to specjalistyczne produkty medyczne, które znacząco różnią się od zwykłych, ciasnych ubrań. Głównym ich zadaniem jest poprawa krążenia żylnego w kończynach dolnych poprzez zastosowanie kontrolowanego, stopniowanego ucisku – największego w okolicy kostki i stopniowo zmniejszającego się ku górze nogi.
Taki rozkład sprzyja efektywnemu odpływowi krwi z żył powierzchownych i głębokich w kierunku serca, zapobiega zastojom i zmniejsza ryzyko powikłań żylnych. Musimy pamiętać, że nasze serce w znikomym stopniu uczestniczy w pompowaniu krwi żylnej. Za główną pompę tego układu uznajemy pompę mięśniową, czyli przede wszystkim mięśnie stóp i łydek (w mniejszym stopniu ud, miednicy i działanie przepony). W związku z tym działanie profesjonalnych wyrobów uciskowych w znacznym stopniu wspomaga działanie pompy mięśniowej.
Zwykłe obcisłe spodnie czy legginsy nie spełniają tych funkcji – ich ucisk jest przypadkowy i często działa odwrotnie: może ograniczać przepływ krwi, prowadzić do zastojów, a nawet potęgować obrzęki. Długotrwałe noszenie takich ubrań może nasilać dolegliwości u osób z zaburzeniami krążenia.
Rodzaje wyrobów uciskowych – okrągłodziane i płaskodziane
Wyroby uciskowe dzieli się na dwie podstawowe grupy: okrągło dziane oraz płasko dziane. Różnice widać w technologii wykonania i przekładają się na ich zastosowanie i skuteczność terapeutyczną.
Wyroby okrągło dziane są bezszwowe, elastyczne i dobrze dopasowują się do kształtu kończyny. Produkowane są maszynowo w standardowych rozmiarach. Stosuje się je w leczeniu łagodnych postaci przewlekłej niewydolności żylnej, w profilaktyce żylaków, w ciąży oraz po zabiegach żylakowych. Cechują się dużym komfortem noszenia. Co jest bardzo ważne dla wielu moich pacjentek – wyróżniają się również korzystnym wyglądem w porównaniu do produktów płasko dzianych.
Wyroby płasko dziane posiadają szew i wykonywane są najczęściej na indywidualne zamówienie. Stosuje się je w innych przypadkach niż niewydolność żylna, takich jak obrzęk limfatyczny, lipodemia czy deformacje kończyn. Materiał, z którego są wykonane, jest sztywniejszy i zapewnia silniejszy ucisk. Daje to lepszą kontrolę nad obrzękiem i większą stabilność. Są one jednak znacznie trudniejsze do noszenia w okresach upałów.
Dobór odpowiedniego typu wyrobu zależy od rodzaju schorzenia, stopnia zaawansowania oraz budowy anatomicznej pacjenta.
Klasy ucisku – jak dobrać odpowiedni poziom kompresji?
Klasa ucisku odnosi się do siły nacisku wywieranego przez wyrób na kończynę, wyrażanej w milimetrach słupa rtęci (mmHg). To jeden z kluczowych parametrów determinujących skuteczność terapii. Dobór odpowiedniej klasy powinien być decyzją kliniczną, uwzględniającą stan żył, obecność obrzęków oraz ogólny stan zdrowia pacjenta.
- Klasa I (15–21 mmHg)
Stosowana profilaktycznie – w przypadku uczucia ciężkości nóg, skłonności do obrzęków, podczas długotrwałego stania, siedzenia lub podróży. Odpowiednia także dla kobiet w ciąży bez objawów i cech niewydolności żylnej. - Klasa II (22–32 mmHg)
Zalecana w leczeniu przewlekłej niewydolności żylnej, żylaków, po skleroterapii lub zabiegach operacyjnych. Stosowana także przy niewielkich obrzękach oraz w początkowych stadiach lipodemii. - Klasa III (33–46 mmHg)
Przeznaczona do leczenia zaawansowanego obrzęku limfatycznego, lipodemii oraz przewlekłych stanów z utrwalonym obrzękiem. Wymaga szczególnej ostrożności i indywidualnego dopasowania. - Klasa IV (>46 mmHg)
Zarezerwowana dla najcięższych przypadków obrzęku, np. w przebiegu zaawansowanej niewydolności limfatycznej. Stosowana wyłącznie pod ścisłym nadzorem specjalisty.
Przeciwwskazania
Do głównych przeciwwskazań należą: ciężka miażdżyca kończyn dolnych, znaczne zaburzenia krążenia tętniczego, niewyrównana niewydolność serca, zaawansowana neuropatia cukrzycowa, ostre infekcje skóry.
Udowodnione naukowo działanie wyrobów uciskowych
Skuteczność kompresjoterapii została potwierdzona w wielu badaniach naukowych. Wyroby uciskowe są wykorzystywane zarówno w profilaktyce, jak i w leczeniu schorzeń układu żylnego i limfatycznego.
- Po zabiegach flebologicznych
Stosowanie wyrobów uciskowych po zabiegach takich jak EVLA (ablacja laserowa) czy operacje klasyczne znacząco poprawia efekty leczenia. Badanie Rabe et al., 2010 wykazało, że pacjenci używający pończoch uciskowych po zabiegach odczuwali mniej bólu, szybciej wracali do aktywności i rzadziej notowano u nich nawroty żylaków. - Profilaktyka przewlekłej niewydolności żylnej (PNŻ)
U osób z grup ryzyka – np. wykonujących pracę stojącą lub siedzącą, kobiet w ciąży czy z predyspozycjami genetycznymi – regularne stosowanie pończoch uciskowych zmniejsza uczucie ciężkości nóg i opóźnia rozwój żylaków. Badanie Sigel et al., 2014 potwierdziło, że noszenie wyrobów klasy I przez kilka miesięcy istotnie poprawia komfort życia pacjentów. - Zapobieganie zakrzepicy żył głębokich (DVT)
U pacjentów po operacjach, w trakcie hospitalizacji lub podczas długich podróży stosowanie wyrobów uciskowych zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów. Metaanaliza Cochrane Review, 2014 potwierdziła skuteczność pończoch klasy I i II w zapobieganiu DVT, zwłaszcza w połączeniu z farmakologiczną profilaktyką przeciwzakrzepową. - Leczenie obrzęków limfatycznych i lipidowych
Wyroby płasko dziane są podstawowym elementem terapii kompleksowej obrzęku limfatycznego (CDT). U pacjentek z lipodemią pomagają redukować ból, poprawić mobilność i jakość życia. Badanie Földi et al., 2012 wykazało, że kompresjoterapia znacząco poprawia funkcjonowanie pacjentek z obrzękami lipidowymi. - Wpływ wyrobów uciskowych na skuteczność skleroterapii
Stosowanie wyrobów uciskowych po skleroterapii znacząco poprawia efekty zabiegu, przyspieszając zamknięcie naczyń żylnych i zmniejszając ryzyko powikłań, takich jak przebarwienia, zgrubienia czy nawroty żylaków. Kompresja wspomaga obkurczanie się ścian leczonych żył, utrzymując je obkurczone, co sprzyja ich prawidłowemu włóknieniu i trwałemu zamknięciu.
Badanie Partsch i wsp. (2001) wykazało, że stosowanie pończoch uciskowych klasy II przez 3 tygodnie po skleroterapii żył siateczkowatych dawało istotnie lepsze efekty niż brak kompresji. Z kolei przegląd systematyczny O’Mahony i wsp. (2018) potwierdza, że kompresjoterapia po skleroterapii znacząco poprawia wyniki estetyczne i kliniczne. Długość stosowania powinna być jednak dostosowana indywidualnie przez lekarza, mając na uwadze względy medyczne oraz oczekiwania pacjenta.
Jak samodzielnie wykonać pomiar nóg i kiedy to zrobić?
Aby wyrób uciskowy działał prawidłowo, musi być idealnie dopasowany. Dlatego pomiar nóg należy wykonać precyzyjnie i o odpowiedniej porze dnia – najlepiej rano, zaraz po wstaniu z łóżka, gdy kończyny są wypoczęte i nieobrzęknięte.
Do pomiaru potrzebny jest centymetr krawiecki. Należy zmierzyć:
- Obwód nad kostką – w najwęższym miejscu nad kostką,
- Obwód łydki – w najszerszym miejscu łydki,
- Obwód pod kolanem – ok. 2 cm poniżej kolana (dla podkolanówek),
- Obwód uda – ok. 5 cm poniżej pachwiny (dla pończoch),
- Długość nogi – od podłoża do miejsca zakończenia wyrobu.
W przypadku niestandardowych proporcji warto skonsultować się ze specjalistą, który dokładnie dopasuje odpowiedni produkt, zwłaszcza w klasach ucisku II i wyższych.
Wyroby uciskowe są sprawdzoną metodą leczenia i profilaktyki schorzeń żylnych i limfatycznych. Odpowiednio dobrane – zarówno pod względem rodzaju (okrągło czy płasko dziane), jak i klasy ucisku – mogą poprawić komfort życia, zmniejszyć dolegliwości bólowe i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Kluczowe znaczenie mają jednak: prawidłowy pomiar, jakość wyrobu i regularność stosowania. W celu pełnej profilaktyki niewydolności żylnej wskazane jest u pacjentów stosowanie wyrobów uciskowych wraz z odpowiednią suplementacją oraz aktywnością fizyczną.
Masz pytania?
Czy macie pytania odnośnie wyrobów uciskowych?
Jeżeli tak, napiszcie je pod postem na Instagramie
